Ferroláns ilustres nacidos no século XIX.

Jenaro Pérez Vilaamil (1807-1854) 

Formou parte do exército e combateu ás tropas francesas enviadas polo Duque de Angulema. En 1835 ingresou na Academia de Belas Artes de San Fernando, na que chegou a ser profesor de paisaxe, e director en 1845. Máis tarde foi nomeado pintor de cámara de Isabel II.
Foi pintor básicamente de paisaxes, aínda que tamén se lle atribúen cadros históricos.É considerado un dos grandes representantes do paisaxísmo romántico en España.

Concepción Arenal (1820-1893)

Foi unha importante escritora española e vinculada ó pioneiro movemento feminista de finais do século XIX.

O seu pai, Ángel del Arenal, foi un militar que sufriu moitas veces pola súa ideoloxía liberal e por estar en contra do réxime monárquico absolutista de Fernando VII. Morreu en 1829 tras unha enfermidade, deixando orfa a Concepción, quen en 1829 marcha coa súa nai e a súa irmá a Cantabria. En 1834 trasládanse a Madrid onde Concepción, contra a vontade da súa nai, entra de oínte na Facultade de dereito da universidade de Madrid, facéndose pasar por un home xa que naquela época as mulleres non tiñan permitido estudiar. Tamén así, parecendo un home, participou en tertulias políticas e literarias, loitando contra a discriminación das mulleres.

En 1860 escribiu "La beneficencia, la filantropía y la caridad", obra que presentou ó concurso que convoca a Academia de ciencias morais e políticas, co nome do seu fillo Fernando, que por aquel entón tiña 10 anos. Despois dunha serie de conflictos sobre a forma incorrecta de presentar a súa obra ó concurso, se lle concede o premio e é a primeira muller premiada pola Academia.

En 1872 funda a Constructora Benéfica, unha sociedade que se dedica á construcción de casas económicas para os obreiros. Posteriormente tamén colabora organizando en España a "Cruz Roja del Socorro", para os heridos das guerras carlistas, poñéndose ó frente dun hospital de campaña para os heridos da guerra de Miranda do ebro. 

Con Concepción, nace o feminismo en España. 

O noso instituto, como pequena homenaxe, leva o seu nome.

(Estatua adicada a Concepción Arenal en Ferrol)

Benito Vicetto Pérez (1824-1878)

Destacou sobre todo como historiador, coa súa obra en sete tomos "Historia de Galicia"  publicada no ano 1865 que abarca dende a Prehistoria ata o reinado de Isabel II.

Foi un autor literario en lingua española aínda que tamén escribiu tres poemas en galego. 

Na súa poesía recrea o mundo fantástico que encontraremos máis tarde en Eduardo Pondal, e a utilización de topónimos como si fosen nomes de persoaxes lexendarios. 

A súa producción novelística comeza en 1844 coa publicación de "El caballero verde" . En 1851 publicou  unha colección de lendas tituladas "Crónicas españolas". Por esta actividade novelística foi alcumado "el Walter Scott de Galicia".

Vicetto dirixiu "El clamor de Galicia" e "Revista de Galicia" e se autoconsidera o fundador do Rexionalismo; certo é  que tivo moita importancia no desenvolvemento deste movemento ideolóxico nese período, e tamén foi fundamental para o renacemento da historiografía galega.

Pablo Iglesias (1850-1925)

Tras unha infancia difícil na que tivo que emigrar a Madrid coa súa nai, e na que foi nun hospicio onde aprendeu a escribir, cerca do ano 1867 comezou a súa formación de forma autodidacta. Comezou a asistir a charlas académicas impartidas nos locales do Colexio Internacional , onde escoitou a Francisco Giner ou Miguel Echegaray. A asistencia de Pablo, chamado Paulino na familia, ás clases impulsadas polo ministro Manuel Zorrilla nos locais pertencentes ó Ministerio de Fomento, dotaríano das ferramentas necesarias para articulación dos seus pensamentos. 

Un dos hitos na súa vida foi no ano 1870, cando os tipógrafos madrileños o elixirían, xunto con outros compañeiros, como delegado ó concello local da AIT. En 1874 foi elexido presidente da Asociación General del Arte de Imprimir. 

Tras o seu ingreso na AIT, comenzou a sufrir persecucións e despidos  por parte de distintas imprentas. Así foi, que comezou a preparar na clandestinidade un novo partido político obreiro-socialista que culminou o 2 de maio de 1879 coa fundación do PSOE na taberna Casa Labra. 

Durante un tempo, chegou a vivir na redacción de "El Socialista", órgano de expresión do partido obreiro e que sirviu para articular o socialismo español nos anos de surximento. En 1888 fundou a "Unión General de Trabajadores", accedendo á súa presidencia en 1889. 

En 1890 encabezou a primeira manifestación do 1 de maio en España, na que se esixía unha xornada laboral de 8 horas e o cese do emprego dos nenos en actividades laborais. 

En 1910 o PSOE conseguiu o seu primeiro deputado da historia no Parlamento español, sendo Pablo o encargado de ocupar este posto. 

Pablo Iglesias diferénciase do resto de líderes do movemento obreiro de finais do século XIX pola súa condición de proletario e emigrante que lle fixo partir do escalón máis baixo da sociedade. Esta circunstancia confire á figura de Pablo Iglesias un matiz diferente, que foi destacado por autores como Martín Ramos, e forjou o seu espíritu combativo dende o coñecemento directo dos problemas da clase traballadora á que pertenceu ata a súa morte.

En Ferrol temos un parque adicado a él,

e un pequeno monumento nos Xardíns das Angustias.

José Canalejas (1854-1912)

Foi un avogado e político rexeneracionista e liberal español. Simpatizante do Partido Demócrata Progresista, de ideas republicanas, cando se produxo a Restauración borbónica abandonou esas ideas para incorporarse ó Partido Liberal de Sagasta 

Durante a Rexencia, sempre en gobernos presididos por Sagasta, foi ministro de Fomento, ministro de Gracia e Xusticia, ministro de Facenda e ministro de Agricultura, industria, comercio e obras públicas, departamento dende o cal impulsaría a creación do Instituto de Traballo. 

En 1879, preocupado pola situación de Cuba, viaxou á isla para ter información de primeira man do problema. Interesado no conflicto, alistouse como voluntario ás listas do exército e vestiu o traxe do rayadillo da época. 

Unha vez terminada e perdida a guerra, en 1902 fundou o seu propio partido, o Liberal-Demócrata, destacándose como cabeza dunha corriente esquerdista que defendía ideas demócratas e a separación da Igrexa e o Estado. 

Tras unificar as correntes que pugnaban no interior do liberalismo, foi Presidente de Consejo de Ministros entre febrero de 1910 e novembro de 1912, período no que presidiu ata tres gobernos dende os cales impulsou un programa de reformas (aboliu a Contribución de Consumos, estableceu o servicio militar obrigatorio e limitou a instalación de órdes relixiosas). Suprimiu o imposto de consumos, mellorou a lexislación social e intentou resolver a cuestión catalá cun proxecto de Mancomunidad. 

Non pudo chegar a realizar as desesperadas reformas políticas que transformarían o réxime existente nunha verdadeira democracia, rematando co caciquismo e o fraude electoral. Faleceu na mañá do 12 de novembro de 1912, asasinado polo anarquista Manuel Pardiñas. 

Existe un cortometraxe titulado "Asesinato y entierro de don José Canalejas" no que se reconstrúe a súa morte.